Van de automatische piloot naar de zelf soevereine mentaliteit
Deze blogpost is uitgebracht op 28-05-2020
Hoewel ‘verandering’ misschien wel een van de meest vermeden onderdelen is van de mens, is het ook een van de meest constante factoren in het leven. Als er echter iets verandert, wil dat niet per se zeggen dat je de status quo anders moet benaderen en voorheen geleerde eigenschappen van “oude“ concepten moeten afleren. Verandering is zoals ik het zou willen omschrijven: een toevoeging of verbreding van de interpretatie van een bestaand concept. In deze blog post bespreek ik twee van deze snel veranderende en toch vaststaande concepten in de wereld: het internet & identiteit.
Identiteit
Identiteit is volgens Erik Erikson een gevoel dat iemand ervaart over het zijn. Het ontwikkelen van een gevoel van ‘zijn’ is van essentieel belang voor mensen om autonoom te kunnen opereren in de wereld. Maar hoe dynamisch en veranderlijk een identiteit ook kan zijn, gaat bij het concept identiteit vooral om het besef dat bepaalde dingen exact hetzelfde blijven, ongeacht veranderingen in vorm, omvang en gebruik. Als je een steen niet bewerkt, blijft het een steen. Als je zand niet bewerkt, blijft het zand. En de meeste mensen beseffen dat een object zoals een ‘weg’ of ‘snelweg’ niet zomaar kan worden overgestoken zonder te zoeken naar inkomende voertuigen die ons mogelijk zouden kunnen raken op weg naar de overkant. Het concept van een “weg” zal voor altijd verbonden blijven met voertuigen die al dan niet op die weg rijden.
Het dynamische internet
Het internet is het tweede concept dat we tijdens deze blog post bespreken, die een constante & dynamische ontwikkeling doormaakt. Van het gesloten ARPAnet, het eerste operationele ‘packet switching computernetwerk’ dat bedoeld was voor defensie doeleinden, tot de open infrastructuur waar applicaties op gebouwd kunnen door eenieder die dat wilt.
Vanaf het moment dat het internet beschikbaar was voor (bijna) alle mensen in de wereld veranderde het concept ‘internet’. Van een gesloten communicatienetwerk bestemd voor defensie heeft het zich in de afgelopen 20 jaar ontwikkelt tot een open informatienetwerk met een globale peer-to-peer infrastructuur. Een infrastructuur die mensen de mogelijkheid biedt hun eigen applicaties te bouwen die anderen helpen om zowel online als offline-diensten in de wereld toegankelijker te maken.
Het internet is niet hetzelfde als 20 jaar geleden, en zal over 5 jaar ook niet hetzelfde zijn als het nu is. Maar het feit dat de identiteit van het concept ‘internet’ constant blijft, wil niet zeggen dat de vorm, de omvang en het gebruik hiervan niet kunnen veranderen.
Eén van de meest cruciale veranderingen die plaats gaat vinden in de komende 5 jaar, is de manier waarop gebruikers van het internet kunnen opereren en zich kunnen manoeuvreren. Namelijk: zelf-soeverein.
Als burger en gebruiker van internet laat je (soms) onbewust veel broodkruimels (data) achter. Deze worden vervolgens opgepikt door bedrijven die deze broodkruimels weer koppelen aan jouw unieke digitale identiteit en daar ook nog aan kunnen verdienen. Maar wat als we de burgers hun broodkruimels terug kunnen geven, of hen in ieder geval de macht terug kunnen geven om zelf te beslissen of ze deze broodkruimels op de grond willen verspreiden of niet?
De zelf-soevereine identiteit
Het bezitten van een zelf soevereine identiteit geeft burgers nieuwe mogelijkheden hun om privacy te beheren. Burgers hoeven niet meer in de weer met vervelende inlogcodes en wachtwoorden en kunnen hun identiteiten meenemen wegens de interoperabiliteit die het design met zich mee brengt. Met de zelf-soevereine identiteit wordt het delen van data voor burgers, sneller, betrouwbaarder maar vooral ook veiliger.
Tijdens het gebruik van applicaties of het browsen op het web verzamel je veel unieke gegevens die zijn gekoppeld aan jouw unieke digitale identiteit. Als je verschillende formulieren hebt ingevuld voor het gebruik van verschillende applicaties, dan bezitten deze nu voldoende informatie over jouw identiteit. Het zou toch veel handiger zijn als je een paar van die formulieren kunt meenemen, zodat je niet voor elke nieuwe aankoop of activiteit waar je aan deelneemt een formulier hoeft in te vullen? De echtheid van deze unieke gegevens kunnen worden bevestigd door een daarvoor bevoegde partij. Deze data over jezelf kun je laten ‘factchecken’ middels een digitale handtekening van een daartoe bevoegde partij. Na ondertekening kun je deze gegevens voortaan gebruiken voor het aangaan van allerlei (elektronische) transacties zonder het identificatieproces weer opnieuw te hoeven doorlopen.
In de blog post van Christopher Allen wordt beschreven hoe ontwikkelaar met de volgende principes de gebruikerscontrole proberen te waarborgen, die de kern vormt van de zelf-soevereine identiteit.
- Onafhankelijk bestaan: Gebruikers moeten een onafhankelijk bestaan hebben
- Controle: Gebruikers moeten zelfstandig hun identiteit kunnen beheren
- Toegang: Gebruikers moeten toegang hebben tot hun eigen gegevens
- Transparantie: Systemen en algoritmen moeten transparant zijn
- Volharding & Duurzaamheid: Identiteiten moeten een lange levensduur hebben.
- Deelbaar: Informatie en diensten met betrekking tot de identiteit moeten gedeeld kunnen worden.
- Interoperabiliteit: Identiteiten moeten zo breed mogelijk bruikbaar zijn
- Toestemming: Gebruikers moeten akkoord geven voor het gebruik van hun identiteit
- Minimalisatie: Openbaarmaking van claims moet tot een minimum worden beperkt
- Bescherming: De rechten van gebruikers moeten te allen tijde worden beschermd
Psychologische kenmerken bij mentale soevereiniteit
Soevereiniteit gaat over bestuursrecht, over het uitoefenen van gezag zonder verantwoording af te leggen aan andere partijen. Zelf-soevereiniteit gaat over het heft in eigen hand nemen.
Om volledig ‘zelf soeverein’ te kunnen opereren heb je een specifiek soort motivatie en mindset nodig. Gebruikers die autonoom willen opereren op het internet dienen het heft in eigen handen te nemen en zich dan ook verantwoordelijk te voelen voor de uitkomsten die het gevolg zijn van hun handelen en de controle te hebben over deze uitkomsten. In controle zijn, betekent ook dat je verantwoordelijk bent voor de resultaten van je activiteiten en acties.
Een persoonlijkheidskenmerk dat onderscheid kan maken tussen mensen die de verantwoordelijkheid voor gebeurtenissen aan zichzelf toeschrijven wordt in de psychologie beschreven als de interne locus of control.
Locus of control is een stabiel persoonlijkheidskenmerk dat wordt gedefinieerd als een ‘gegeneraliseerde verwachting die stabiel blijft in situaties en actievormen, en bevat externe en interne componenten. Individuen met een interne (versus externe) locus of control hebben meer kans om hun persoonlijke overtuigingen te behouden wanneer ze worden geconfronteerd met de mening van anderen, hebben minder kans om verzwakte overtuigingen te hebben wanneer ze worden geconfronteerd met dwingende nieuwe informatie, en zullen hun overtuigingen minder vaak wijzigen wanneer ze worden geconfronteerd met pogingen van overreding, en meer kans om de invloed van externe informatie te weerstaan. Simpel gezegd: zelf-soevereiniteit kan worden gekoppeld aan mensen met een interne locus of control. Ze zijn verantwoordelijk voor hun persoonlijke levensgebeurtenissen en zijn van mening dat hun acties hun resultaten beïnvloeden.
Tim Bouma beschrijft in zijn blog dat we afstappen van de oude gecentraliseerde en gefedereerde modellen, waar de controle en interne verantwoordelijkheid ligt bij externe partijen. Met deze nieuwe benadering van digitale identiteiten worden gebruikers in staat gesteld zelf te bepalen wat ze met hun digitale identiteiten doen. Zoals eerder aangegeven, zal deze nieuwe aanpak en de verbreding van het concept ‘Internet’ een zekere mate van verantwoordelijkheid van de gebruikers eisen. Als gebruiker zul je jezelf moeten bekwamen met een specifieke mindset en vaardigheden die nodig zijn om te slagen in het gebruik van dit nieuwe internet.
Voordat gebruikers in staat zijn zelf soeverein te opereren zullen zij moeten begrijpen dat de toevoeging ‘zelf soeverein’ aan concept ‘open internet’ gevolgen zal hebben voor hun oude gebruiken. Mensen zullen naast een verandering in hun mindset, ook hun gedrag in relatie tot het internet moeten aanpassen. Van gedrag dat gebaseerd is op automatische of intuïtieve beslissingen, over naar gedrag dat gebaseerd is op bewust beredeneerde attitudes.
Van de automatische piloot, naar de zelf-soevereine mentaliteit.